Visa i Mastercard a Steam: Analiza kontrowersji wokół rzekomej cenzury gier

W ostatnich dniach w mediach i na platformach społecznościowych pojawiły się doniesienia o rzekomych naciskach ze strony firm Visa i Mastercard na platformę Steam, prowadzoną przez Valve Corporation, w celu ograniczenia dostępności niektórych gier, szczególnie tych zawierających treści dla dorosłych. Informacje te wywołały szeroką dyskusję wśród graczy, twórców gier oraz obserwatorów branży, którzy obawiają się, że takie działania mogą prowadzić do tzw. „cenzury finansowej”. Celem niniejszego artykułu jest obiektywne przeanalizowanie tych doniesień, przedstawienie faktów, argumentów zarówno zwolenników, jak i przeciwników nowych regulacji, oraz próba zrozumienia, jakie konsekwencje mogą one mieć dla Steama, twórców gier i graczy. Artykuł opiera się na dostępnych źródłach, w tym doniesieniach medialnych, postach na platformie X oraz oficjalnych komunikatach, starając się zachować neutralność i nie opowiadać się po żadnej ze stron.

Tło sprawy: Nowe wytyczne Steama

W lipcu 2025 roku Valve zaktualizowało swoje wytyczne dla twórców publikujących gry na platformie Steam, dodając zapis zakazujący publikacji „treści, które mogą naruszać zasady i standardy określone przez procesorów płatności oraz powiązane sieci kart i banków”. Zmiana ta zbiegła się w czasie z usunięciem z platformy szeregu gier, głównie tych zawierających treści dla dorosłych, takich jak motywy kazirodcze czy inne uznawane za kontrowersyjne. Doniesienia sugerują, że decyzja Valve była odpowiedzią na naciski ze strony głównych procesorów płatności, takich jak Visa, Mastercard i PayPal, które w ostatnich latach zaostrzyły swoje podejście do treści uznawanych za „wysokiego ryzyka”, takich jak materiały dla dorosłych.

Kluczowym wydarzeniem, które mogło wpłynąć na te działania, był skandal z 2020 roku związany z platformą PornHub, gdzie odkryto nielegalne treści, co skłoniło Visa i Mastercard do zerwania współpracy z serwisem. Od tego czasu obie firmy zaczęły bardziej rygorystycznie podchodzić do platform oferujących treści dla dorosłych, w tym gier wideo, co miało wpływ na inne serwisy, takie jak OnlyFans czy Patreon. W przypadku Steama nowe wytyczne są niejasne, ponieważ nie określają precyzyjnie, jakie treści są uznawane za niedozwolone, co budzi obawy wśród twórców gier i użytkowników.

Argumenty za działaniami Visa i Mastercard

Ochrona przed nielegalnymi treściami

Jednym z głównych argumentów zwolenników działań procesorów płatności jest konieczność ochrony przed nielegalnymi lub nieetycznymi treściami. Po skandalu z 2020 roku Visa i Mastercard wprowadziły bardziej rygorystyczne polityki dotyczące platform, które mogą hostować materiały niezgodne z prawem, takie jak treści dotyczące wykorzystywania seksualnego czy pornografii zemsty. Organizacje takie jak Collective Shout, które walczą z obiektywizacją kobiet w mediach, w lipcu 2025 roku wystosowały list otwarty do procesorów płatności, w tym Visa, Mastercard i PayPal, oskarżając je o czerpanie zysków z problematycznych gier na Steamie. Zwolennicy takich działań argumentują, że platformy takie jak Steam muszą wprowadzać lepsze mechanizmy weryfikacji treści, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się materiałów, które mogą być nielegalne lub szkodliwe.

Ochrona wizerunku marek

Procesory płatności, takie jak Visa i Mastercard, są globalnymi markami, które muszą dbać o swój wizerunek. Prezes Visa Worldwide Japan, Cietan Kitney, w 2025 roku stwierdził, że ograniczenie usług dla platform oferujących treści dla dorosłych jest „konieczne, aby chronić markę”. Firmy te obawiają się, że powiązanie z treściami uznawanymi za kontrowersyjne może zaszkodzić ich reputacji wśród klientów i inwestorów. W kontekście Steama, który oferuje szeroki wachlarz gier, w tym te z motywami dla dorosłych, procesory płatności mogą postrzegać niektóre tytuły jako zagrożenie dla ich wizerunku, zwłaszcza jeśli są one postrzegane jako promujące nieetyczne lub nielegalne zachowania.

Redukcja „szlamu” na platformie

Niektórzy użytkownicy Steama i obserwatorzy branży popierają działania mające na celu ograniczenie liczby gier niskiej jakości, często określanych jako „szlam” (ang. shovelware), w tym tytułów dla dorosłych o wątpliwych walorach artystycznych lub etycznych. Część społeczności uważa, że usunięcie takich gier może poprawić ogólną jakość oferty na Steamie, ułatwiając użytkownikom znajdowanie wartościowych tytułów. Wprowadzenie nowych zasad może być postrzegane jako krok w kierunku uporządkowania platformy, która w ostatnich latach zmaga się z nadmiarem gier o niskiej jakości, w tym tych generowanych przy użyciu sztucznej inteligencji.

Argumenty przeciw działaniom Visa i Mastercard

Zagrożenie cenzurą finansową

Przeciwnicy nowych regulacji Steama, w tym wielu twórców gier i użytkowników, określają działania Visa i Mastercard jako „cenzurę finansową”. Argumentują, że procesory płatności, będąc prywatnymi podmiotami, nie powinny mieć władzy nad tym, jakie treści są dostępne na platformach takich jak Steam. Krytycy wskazują, że brak przejrzystości w zasadach procesorów płatności prowadzi do arbitralnych decyzji, które mogą ograniczać wolność twórczą deweloperów. Na przykład, niejasność nowych wytycznych Steama, które nie precyzują, jakie treści są uznawane za niedozwolone, budzi obawy, że decyzje o usuwaniu gier mogą być podejmowane na podstawie subiektywnych ocen.

Wpływ na mniejsze studia i różnorodność treści

Nowe zasady mogą szczególnie dotknąć niezależnych twórców gier, którzy często eksplorują niszowe lub kontrowersyjne tematy, w tym te związane z różnorodnością płciową czy orientacją seksualną. Społeczność LGBTQ+ wyraziła obawy, że ograniczenia mogą negatywnie wpłynąć na gry „queerowe, transgresyjne lub nietypowe”, które często są flagowane jako „eksplicytne”. Krytycy, tacy jak YouTuber NoahFuel_Gaming, wskazują, że działania Visa i Mastercard mogą ograniczać możliwość tworzenia gier, które poruszają trudne tematy w sposób artystyczny lub terapeutyczny, np. przetwarzanie doświadczeń związanych z traumą.

„Śliski stok” do szerszej cenzury

Wielu użytkowników i obserwatorów branży obawia się, że obecne ograniczenia to dopiero początek, a procesory płatności mogą w przyszłości rozszerzyć swoje wymagania na inne rodzaje treści, takie jak gry z przemocą, tematami politycznymi czy innymi kontrowersyjnymi motywami. Na platformie X użytkownicy wyrażali zaniepokojenie, że decyzje podejmowane przez prywatne firmy, takie jak Visa czy Mastercard, mogą prowadzić do szerszej cenzury, która ograniczy wolność wyboru konsumentów. Niektórzy sugerują, że jedynym sposobem na przeciwdziałanie takim działaniom jest rozwój alternatywnych systemów płatności, które nie będą podlegać wpływom dużych korporacji.

Reakcje międzynarodowe

W Japonii, gdzie rynek gier i mangi jest szczególnie rozwinięty, nowe regulacje Steama spotkały się z krytyką. Japońskie serwisy, takie jak Manga Library Z czy Fantia, już wcześniej doświadczyły ograniczeń ze strony Visa i Mastercard, co doprowadziło do strat finansowych. Japońscy politycy, w tym były premier Fumio Kishida oraz radny Yamada Taro, publicznie krytykowali procesory płatności za ingerencję w wolność słowa. W Japonii istnieje silne przekonanie, że takie działania są formą ekonomicznej cenzury, która ogranicza dostęp do legalnych treści dla dorosłych.

Konsekwencje dla Steama i branży gier

Wpływ na twórców gier

Nowe wytyczne Steama mogą mieć znaczący wpływ na twórców gier, szczególnie tych niezależnych, którzy często polegają na platformie jako głównym kanale dystrybucji. Usunięcie gier z motywami dla dorosłych może ograniczyć ich przychody i zdolność do dotarcia do odbiorców. Co więcej, niejasność zasad może sprawić, że deweloperzy będą unikać tworzenia gier z kontrowersyjnymi tematami, co może prowadzić do samo-cenzury i zmniejszenia różnorodności treści na platformie. Z drugiej strony, niektórzy twórcy mogą szukać alternatywnych platform dystrybucji, takich jak Itch.io, które nie podlegają takim samym ograniczeniom.

Reakcja społeczności graczy

Społeczność graczy jest podzielona w tej kwestii. Niektórzy użytkownicy popierają działania mające na celu usunięcie gier o niskiej jakości lub problematycznych treściach, wskazując, że ułatwia to korzystanie z platformy. Inni jednak postrzegają te zmiany jako zagrożenie dla wolności wyboru i różnorodności gier. Na platformie X pojawiły się głosy krytykujące Steam za „poddanie się” naciskom procesorów płatności, a niektórzy użytkownicy wyrazili obawy, że podobne ograniczenia mogą w przyszłości dotyczyć innych gatunków gier.

Długoterminowe implikacje

Długoterminowe skutki nowych zasad Steama mogą być znaczące. Po pierwsze, istnieje ryzyko, że platforma straci część swojej reputacji jako otwarte miejsce dla różnorodnych gier, co może skłonić twórców i graczy do poszukiwania alternatyw. Po drugie, rosnąca władza procesorów płatności nad treściami cyfrowymi może prowadzić do szerszej debaty na temat regulacji prywatnych firm i ich wpływu na wolność słowa. Niektórzy analitycy sugerują, że obecna sytuacja może skłonić rządy do wprowadzenia regulacji ograniczających wpływ procesorów płatności na decyzje dotyczące treści.

Alternatywy i możliwe rozwiązania

Rozwój alternatywnych systemów płatności

Jednym z proponowanych rozwiązań jest rozwój alternatywnych systemów płatności, które nie będą podlegać ograniczeniom nakładanym przez Visa i Mastercard. W Japonii, gdzie problem cenzury finansowej jest szczególnie odczuwalny, podejmowane są działania mające na celu stworzenie takich systemów. Na przykład, kryptowaluty lub lokalne systemy płatności, takie jak japoński system Pix, mogą stanowić alternatywę, choć ich powszechne przyjęcie wymaga czasu i inwestycji.

Lepsza przejrzystość zasad

Zarówno Steam, jak i procesory płatności mogłyby złagodzić obawy społeczności, wprowadzając bardziej przejrzyste zasady dotyczące tego, jakie treści są uznawane za niedozwolone. Precyzyjne wytyczne pozwoliłyby twórcom gier lepiej zrozumieć, czego unikać, i zmniejszyłyby ryzyko arbitralnych decyzji. Jednak procesory płatności mogą być niechętne do publikowania szczegółowych zasad, aby uniknąć publicznego backlashu.

Wsparcie dla niezależnych platform

Innym rozwiązaniem może być większe wsparcie dla niezależnych platform dystrybucji gier, takich jak Itch.io, które nie są tak zależne od dużych procesorów płatności. Tego typu platformy mogą oferować twórcom większą swobodę w publikowaniu treści, choć ich zasięg jest obecnie ograniczony w porównaniu do Steama.

Podsumowanie

Kontrowersje wokół rzekomej cenzury Steama przez Visa i Mastercard to złożony problem, który dotyka kwestii wolności słowa, odpowiedzialności korporacyjnej i ochrony konsumentów. Z jednej strony, procesory płatności argumentują, że ich działania mają na celu ochronę przed nielegalnymi lub nieetycznymi treściami oraz dbanie o wizerunek marek. Z drugiej strony, krytycy wskazują na ryzyko cenzury finansowej, ograniczenia różnorodności treści i wpływu na niezależnych twórców. Niejasność nowych zasad Steama oraz brak przejrzystości ze strony procesorów płatności dodatkowo komplikują sytuację, pozostawiając wiele pytań bez odpowiedzi.

Czy sprawa jest poważna? Tak, ponieważ dotyczy fundamentalnych kwestii związanych z wolnością twórczą i dostępem do treści w cyfrowym świecie. Konsekwencje mogą być dalekosiężne, od zmian w ofercie Steama po szerszą debatę na temat roli prywatnych firm w regulowaniu treści online. W najbliższych miesiącach kluczowe będzie obserwowanie, jak Valve, procesory płatności i społeczność graczy zareagują na te zmiany, oraz czy pojawią się alternatywne rozwiązania, które pozwolą zachować równowagę między wolnością twórczą a odpowiedzialnością platform.